Funkcje przedsiębiorstwa

Każde przedsiębiorstwo, żeby działać sprawnie i skutecz­nie, musi wykonywać liczne i różnorodne, zazwyczaj po­wtarzalne czynności, zwane funkcjami. Funkcje te wyodrębnia się w zależności od przyjętej zasady ich podziału. Tak więc biorąc pod uwagę:

• hierarchię zadań, których realizacji one służą, wyodrębnia się funkcje podstawowe (dotyczące realizacji głównych za­dań przedsiębiorstwa) i funkcje pomocnicze (zapewniające „obsługę” procesu realizacji funkcji podstawowych);
• strukturę cyklu działania zorganizowanego, dzieli się fun­kcje na kierownicze (regulacyjne), związane z przygotowa­niem. podejmowaniem oraz przekazywaniem decyzji do re­alizacji i kontrolą ich wykonania, oraz na wykonawcze, sprowadzające się do realizacji poleceń;
• sferę (dziedzinę) działania, wyróżnia się funkcje produkcyj­ne, techniczne, usługowe, marketingowe, finansowe, per­sonalne, socjalne itp.;
• cel biznesu (przedsiębiorczość), którym jest tworzenie klienteli, wyróżnia się dwie podstawowe funkcje: marketing i innowacje’
• cele realizowane przez przedsiębiorstwo. dzieli się funkcje na: podażową, która sprowadza się do wytwarzania dóbr i usług oraz kierowania ich na rynek (krajowy i zagrani­czny); popytową, która wyraża się w zapotrzebowaniu przedsiębiorstwa na osobowe i rzeczowe oraz finansowe czynniki produkcji; społeczną, która wyraża się w kształto­waniu określonych stosunków współpracy i współdziałania między ludźmi w realizacji celów przedsiębiorstwa, oraz rozwojową, która oznacza korzystny wpływ przedsiębior­stwa na rozwój regionu, w którym ono działa, a nawet kraju.

W rozwiniętej gospodarce rynkowej najważniejsze są rynkowe funkcje przedsiębiorstwa, albowiem fundamentem biznesu jest w niej rynek (klient) i to on zapewnia egzystencję przedsiębior­stwu.

”Klient – pisze P. F. Drucker – decyduje, czym jest biznes. To klient, i tylko on, będąc gotów zapłacić odpowiednią cenę za towar lub usługę, przekształca zasoby ekonomiczne w bogactwo, rzeczy w towary. Nie to jest najważniejsze, co myśli o swojej produkcji biznesmen, a szczególnie nie ma to znaczenia dla jego przyszłości i sukcesu. Decyduje to, co myśli o swoim zakupie klient, co on ma za „wartość” – bo to określa. czym jest biznes, co produkuje i jak będzie prosperował”

Według M. Strużyckiego, można wyróżnić takie funkcje „rynkowe” przedsiębiorstwa, jaka:

• Funkcja alokacyjna – sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, jak wykorzystać kapitał i posiadane zasoby ludzkie i materialne przedsiębiorstwa, aby osiągnąć maksymalizację do­chodów oraz dobrą pozycję na rynku wyrażającą się w rozsze­rzaniu działalności, zdobywaniu nowych segmentów rynku i po­zyskiwaniu nowych nabywców. Funkcja ta decyduje o kształto­waniu polityki cen, polityki oddziaływania na popyt i działań prze­ciwko konkurencji, wyborze kierunków i struktury importu i eks­portu, a także o decyzjach dotyczących modernizacji i rozbudo­wy potencjału wytwórczego firmy.
• Funkcja bilansowa – polega na właściwym w stosunku do potrzeb rynku kształtowaniu struktury asortymentowej towarów w procesie wytwarzania i dystrybucji. Rozpoznane i możliwe do zaspokojenia potrzeby rynku determinują zapotrzebowanie na czynniki wytwórcze i ich wykorzystanie dla uzyskiwania określo­nych wyrobów i usług, a także wybór określonych form sprze­daży. Bilansowanie jest elementarną funkcja przedsiębiorstwa, umożliwiającą zestawianie ponoszonych kosztów i uzyskiwanych dochodów.
• Funkcja efektywnościowa – polega na takim organizowa­niu procesów produkcji i dystrybucji, aby w ich rezultacie przed­siębiorstwo osiągało planowane zyski. Prawidłowa realizacja tej funkcji umożliwia podejmowanie trafnych decyzji dotyczących konkretnych operacji produkcyjnych i handlowych oraz strategii rozwoju przedsiębiorstwa. Jej spełnianie wymaga nie tylko pro­wadzenia rzetelnej kalkulacji nakładów na poszczególne przed­sięwzięcia, ale i prawidłowego przewidywania ich skutków rynko­wych.
• Funkcja weryfikacyjna – polega na sprawdzaniu (weryfi­kowaniu) przez rynek wytwarzanych przez przedsiębiorstwo wy­robów i usług pod względem ich użyteczności, nowoczesności, walorów eksploatacyjnych, mody, trwałości itp. Podstawą tej we­ryfikacji jest naturalnie wysoka, budząca zaufanie do ich produ­centa jakość produktów
• Funkcja motywacyjna – polega na oddziaływaniu produ­któw rynkowych na producentów występujących jednocześnie w roli konsumentów, którzy, oczekując od rynku coraz lepszego zaspokojenia swoich potrzeb, zwiększają starania o dostarczanie na rynek (swoim nabywcom) coraz lepszych wyrobów po korzy­stniejszych cenach (obniżki cen po sezonie, wyprzedaż itp.).
• Funkcja kreacyjna – polega na aktywnym oddziaływaniu na rynek, na konsumpcję i konsumentów, wywoływaniu zmian strukturalnych na rynku, formowaniu podaży komplementarnej, wprowadzaniu na rynek nowych produktów, lepszym zaspokajaniu potrzeb nabywców, rozszerzaniu oferty sprzedaży, stosowaniu różnych form public relations
• Funkcja informacyjna – polega na tym, że rynek dostarcza różnych informacji odnośnie do skali sprzedaży, jakości, ceny, lokalizacji źródeł zakupu, warunków zakupu, potrzeb rzeczywis­tych i potencjalnych, oczekiwań konsumentów co do form akty­wizacji sprzedaży itp. Do zbierania (gromadzenia) i przetwarzania informacji rynkowych może być dzisiaj szeroko wykorzystana te­chnika komputerowa.