Zarządzanie poprzez wartości – czyli praca z pasją?

Wraz z rozwojem technologii i cywilizacji coraz częściej obserwuje się w świecie biznesu syndrom wypalenia zawodowego. Zauważalny jest on głównie wśród kadry kierowniczej wyższego i średniego szczebla oraz w zawodach wymagających szczególnego zaangażowania i umiejętności reagowania na stres. Ludzie rozpoczynają karierę zawodową w coraz młodszym wieku, i w coraz młodszym stają u szczytu swej kariery zadając sobie pytanie: I co dalej?

Szybko postępujące zmiany, jakimi charakteryzuje się rzeczywistość XXI wieku prowokują do wielu dyskusji na temat istniejących uwarunkowań technologicznych, kulturowych, socjologicznych i stosunków międzyludzkich.

Nie pozostaje to bez wpływu na zarządzanie, które łączy ze sobą wszystkie te dziedziny wiedzy i nadaje im wymiar praktyczny poprzez codzienne funkcjonowanie przedsiębiorstw na rynkach światowych.

Powstaje zasadnicze pytanie: Jeśli zmienia się prawie wszystko, jeśli z dnia na dzień najbliższe środowisko ulega drastycznym przeobrażeniom, jeśli procedury i przyzwyczajenia, które wczoraj stanowiły o naszej efektywności, dziś co najwyżej mogą zapełnić karty kolejnej encyklopedii, to co jest stabilne, niezmienne i stanowi kręgosłup naszego funkcjonowania w przyszłości?

Co stanowi drogowskaz, który ustrzeże nas przed obraniem złej drogi?

Co wreszcie stanowić będzie trwałą bazę, swoisty dekalog, który wyrecytowany niezależnie od pory dnia i nocy spowoduje, że kolejny dzień przybliżać nas będzie do upragnionego celu?

CO TO JEST ZARZĄDZANIE POPRZEZ WARTOŚCI?

Wraz z rozwojem technologii i cywilizacji coraz częściej obserwuje się w świecie biznesu syndrom wypalenia zawodowego. Zauważalny jest on głównie wśród kadry kierowniczej wyższego i średniego szczebla oraz w zawodach wymagających szczególnego zaangażowania i umiejętności reagowania na stres. Ludzie rozpoczynają karierę zawodową w coraz młodszym wieku, i w coraz młodszym stają u szczytu swej kariery zadając sobie pytanie: I co dalej?
Często losami karier kierują uwarunkowania i wymagania środowiska, a nie autentyczne zainteresowania młodego adepta życia. W konkurencyjnym świecie jest on przyzwyczajany do stałego wyścigu i ” doskakiwania” do najlepszych w swojej branży. Sukces za wszelką cenę staje się misją życiową młodych wilków, którzy pną się po szczeblach kariery nie zważając i nie przyglądając się kosztom jakimi okupiony został sukces.

Kiedy wreszcie nadchodzi upragniony sukces, stają twarzą w twarz z kosztem, zmęczeniem i pragnieniami, które zawsze tkwiły gdzieś w głebi ale nigdy nie ujrzały światła dziennego i wobec tego nie mogły zostać zrealizowane.

I wtedy właśnie rozpoczynają się konsekwencje. Efektywność spada, ludzie w firmie czują się zdezorientowani i zagubieni. Najlepsi odchodzą a pozostali tracą poczucie bezpieczeństwa i kierunku rozwoju. W konsekwencji spada jakość oferowanych produktów i usług a klienci odchodzą do konkurencji.

Kierujący dotąd firmą człowiek sukcesu, któremu wydawałoby się z zewnątrz niejeden mógłby pozazdrościć, nie czuje się szczęśliwy i spełniony.

Ten czarny scenariusz to niestety nie zmyślona opowieść autora bajek, ale rzeczywistość wielu doskonale prosperujących na świecie firm, dla których najważniejszą i jedyną wartością było generowanie zysku.

Gdybyśmy pokusili się o przestudiowanie listy 500 największych i najbogatszych firm w Stanach Zjednoczonych z początku XX wieku, okazałoby się, że dokładnie 100 lat później na rynku wciąż funkcjonuje tylko jedna – General Electric.

Rocznie powstaje na świecie wiele tysięcy firm i jeszcze więcej nowych produktów jest wprowadzanych na rynek. Tylko 5% z nich dotrwa do swoich trzecich urodzin!

Teoria zarządzania podsuwa kolejne rozwiązania na stabilność i długotrwały sukces dla firm. Okazuje się, że wprowadzane do praktyki nie zawsze się sprawdzają. Coraz częściej mówi się, że zależy to tylko od ludzi.

Zarządzanie poprzez wartości skupia swoją uwagę przede wszystkim na potencjale ludzkim. Zakłada, że najważniejszą rzeczą jest zdefiniowanie swoich zasad i wartości, a następnie wdrożenie ich w codzienne życie tak, aby naprawdę znaczyły coś dla nas, dla ludzi, dla zasad i postanowień, które są dla nas najdroższe.

Kwestia definiowania od nowa życiowych celów nie jest wyłącznie procesem intelektualnym, zmierzającym do logicznego wniosku. Sięga ona głębiej do wewnętrznych wartości, potencjału i zdolności i odpowiada na pytania; co dla nas i naszej firmy stanowi istotę wartości, które pozwolą na spełnienie własnych celów? oraz: Jak te wartości i cele demonstrować w codziennych kontaktach ze światem?

Zarządzanie poprzez wartości oznacza więc zdefiniowanie najważniejszych celów istnienia firmy oraz określenie, jakie najważniejsze kluczowe wartości będą określały tożsamość firmy, niezależnie od czasów, trendów, gustów i fanaberii zmieniającego się rynku.

Określając wartości swoje i firmy warto zadać sobie pytanie; Jeśli za 20, 30, 50 lat ta wartość nie będzie ceniona, uznawana ani dochodowa, czy chcę aby nadal była moralnym kompasem mojego postępowania i drogowskazem do dalszej działalności?

ZARZĄDZANIE POPRZEZ WARTOŚCI A PRAKTYKA BIZNESU

W czasach ciągłych zmian można mylnie dojść do przekonania, że fundamentalne prawa rządzące zachowaniem ludzkim również ulegają zmianie. Nie jest to jednak prawda. Kiedy trzeba utrzymać zaangażowanie pracownika, zapewnić klientowi zadowolenie a udziałowcowi satysfakcję, kiedy trzeba się starać aby dostawcy i odbiorcy byli zadowoleni z prowadzonych z nami interesów, obowiązują zawsze te same zasady.
Firmy, którym udało się stworzyć solidne podstawy kontaktów ze wszystkimi grupami zainteresowanych mogą uznać się, za te najbardziej trwałe i odnoszące na rynku sukcesy.

A oto jak zarządzanie poprzez wartości wyróżnia firmę i buduje relacje z czterema najważniejszymi grupami zainteresowanych:

• relacje z klientem oparte są na jakości świadczonych przez firmę usług. Dziś, aby być konkurencyjnym nie wystarczy usatysfakcjonować klienta. Musimy starać się stworzyć z nich siłę nabywczą, która szczyci się naszą firmą;
• relacje z pracownikami oparte są na ciągłej dbałości o wzrost poziomu życia pracowników. Firma tworzy atmosferę motywującą ludzi do działania, atmosferę, w której ludzie rozumieją, że dążenie do zrealizowania celów firmy leży w ich żywotnym interesie. Organizacja bowiem pomaga im spełniać cele osobiste. Dlatego też pracownicy zatrudnieni w firmach zarządzanych poprzez wartości angażują się bardziej w sprawy firmy, niż w takich gdzie traktowani są przedmiotowo i instrumentalnie, jako środek do osiągnięcia celu;
• relacje z właścicielami / udziałowcami firmy oparte są o zasady uczciwości w zdobywaniu zysku i sposobie jego podziału pomiędzy właścicieli, udziałowców, zarząd i pracowników;
• relacje z otoczeniem czyli kredytodawcami, dostawcami, odbiorcami, dystrybutorami, społecznością, konkurencją oparte są o współpracę, uczciwość i wzajemne zaufanie.

ZARZĄDZANIE POPRZEZ WARTOŚCI A SPÓJNOŚĆ WEWNĘTRZNA

Naturalnym dążeniem każdego człowieka jest chęć bycia spójną i integralną jednostką, posiadającą swoją określoną tożsamość. Wiele w dzisiejszych czasach mówi się o spójności jako kluczowym elemencie sprzedaży, profesjonalnej obsługi klienta, przekonywania, prezentowania i zarządzania.
W świetle wielu badań to właśnie spójność wewnętrzna okazała się czynnikiem numer jeden w uzyskiwaniu wiarygodności i zdobywaniu zaufania.

Współczesna psychologia społeczna zajmuje się czynnikami wpływającymi na podejmowanie decyzji przez gatunek ludzki i wskazuje, że w podejmowaniu ważnych decyzji kluczową rolę odgrywają czynniki emocjonalne. Nadzieja na wszechobecny racjonalizm naszego gatunku zginęła bezpowrotnie. Ludzie podejmują zatem decyzje i wydają opinie na podstawie takich czynników jak pierwsze wrażenie, odczucia, dobre lub złe emocje towarzyszące spotkaniu z drugą osobą. Brak spójności i wynikające z tego podwójne sygnały w komunikacji nie tylko odbierane są przez naszych rozmówców natychmiast, w ciągu pierwszych 5 sekund, ale również są pierwszym „sygnałem ostrzegawczym” czerwoną lampką na drodze do obdarzenia pełnym zaufaniem i sympatią.

Te same reguły „wczesnego ostrzegania i emocjonalnego podejmowania decyzji” funkcjonują również w relacjach biznesowych. Przecież ludzie współpracują i kupują od ludzi. Można zatem wysunąć przypuszczenie, że te same reguły dotyczące spójności i komunikacja funkcjonują w organizacjach.

Ogniwem spajającym życie zarówno jednostki jak i organizacji są właśnie wartości. Spójność bez moralnego kompasu w postaci wartości jest tak samo niemożliwa jak normalne funkcjonowanie człowieka bez kręgosłupa.

Wartości określone przez firmę służą do komunikowania się zarówno z rynkiem wewnętrznym jak i zewnętrznym.

Rynkiem wewnętrznym są oczywiście pracownicy a komunikacja z nimi odbywa się w postaci kluczowych zadań i oczekiwań. Im jaśniej postawione cele tym bardziej pracownicy umotywowani są do tego, aby je realizować.

Zarządzanie poprzez wartości wychowuje ludzi. Pokazuje co jest w życiu naprawdę ważne i odwołuje się do ich moralnego kompasu. Odwołuje się również do podstawowej ludzkiej potrzeby działania na rzecz pożytecznych dla świata rzeczy i stwarza szansę do samorealizacji.

Rynkiem zewnętrznym są klienci, dostawcy i całe środowisko w jakim działa firma. Wartości stwarzają możliwość spójnego komunikowania się z rynkiem i przyciągają do firmy, tych którzy funkcjonują według podobnego kompasu .

W ten właśnie sposób wzmacnia się dynamikę sprzedaży produktów i usług firmy.

BUDOWANIE WSPÓLNEJ WIZJI CZYLI PASJA W DZIAŁANIU

Nie istnieje spójność ani na poziomie osobistym, ani na poziomie organizacji bez wizji przyszłości.

Wspólna wizja nie jest tożsama z ideą. Może być przez nią zainspirowana, ale w pewnym momencie staje się siłą o niezwykłej mocy. Ci, którzy ją podzielają, zaczynają ją widzieć, tak jakby była rzeczywistością.

Na podstawowym poziomie wizja odpowiada na pytanie: Co chcemy stworzyć?

Tak jak osobiste wizje są pewnymi obrazami lub wyobrażeniami snutymi przez jednostkę, tak wspólna wizja staje się obrazem organizacji przyszłości, do której wszyscy pragną dotrzeć. Wspólna wizja tworzy poczucie wspólnoty, które przenika organizacje i zapewnia jej spójność w różnorodnych działaniach.

Wspólna wizja, szczególnie o charakterze wewnętrznym podnosi aspiracje ludzi. Praca staje się częścią nadrzędnego celu, który przejawia się w produktach i usługach oferowanych na rynku. Wspólna wizja pomaga zrealizować jeden z najważniejszych problemów w firmie; jak zaangażować pracowników w cele długofalowe.

Wspólna wizja składa się z wizji osobistych, które z kolei wyznaczają kierunek działania nam jako ludziom. To one pomagają realizować własny potencjał i wykorzystywać wszystkie możliwości do osiągnięcia celu. Tylko osobiste odniesienie do realizowanego zadania i autentyczne zainteresowanie pomagają wzniecić w ludziach pasję.

Wspólna wizja odwołuje się do założenia, że tak naprawdę ponad własny interes ludzie przedkładają chęć bycia częścią czegoś ważniejszego niż oni sami. Praktyka wielu firm potwierdza to założenie. Tam gdzie wyznaczane są cele, wizje i wartości, ludzie identyfikują się z firmą i z zaangażowaniem wykonują powierzone im zadania.

Budowa wspólnej wizji jest w istocie jedynie częścią większego przedsięwzięcia – sformułowania zbioru idei kierujących dla przedsiębiorstwa – jego celu, wizji, misji i zbioru fundamentalnych wartości. Wizja niezgodna z wartościami, którymi ludzie żyją na co dzień, nie tylko nie tworzy atmosfery entuzjazmu, ale będzie generowała klimat cynizmu, zamknięcia i niedopowiedzeń.

Zarówno wartości jak i inne idee kierujące, odpowiadają na pytanie: „W co wierzymy”.

Ewa Saciłowska, Wiesław Gomulski